Τον Υπουργό Δικαιοσύνης κ. Γιώργο Φλωρίδη υποδέχθηκε στο Δημαρχείο Ορεστιάδας ο Δήμαρχος κ. Αδαμάντιος Παπαδόπουλος. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Υπουργός ανακοίνωσε επισήμως την παραχώρηση, χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα και επ’ αόριστον, του κτιρίου του τέως Ειρηνοδικείου Ορεστιάδας καθώς και της οικίας του Ειρηνοδίκη στον Δήμο Ορεστιάδας.
Τα κτίριαα αυτά, στα οποία στεγάζονται εδώ και χρόνια η Δημοτική Βιβλιοθήκη Ορεστιάδας, που φιλοξενεί την «Ιστορική Βιβλιοθήκη Αδριανουπόλεως», είχαν εκμισθωθεί στον Δήμο πριν από 15 χρόνια. Βάσει της τότε απόφασης, η μίσθωση έληγε τον Ιούνιο του 2026, με τον Δήμο Ορεστιάδας να καταβάλλει μηνιαίο μίσθωμα ύψους 750 ευρώ στο ΤΑΧΔΙΚ (Ταμείο Χρηματοδοτήσεως Δικαστικών Κτιρίων). Με τη νέα απόφαση, το καθεστώς αυτό καταργείται, εξοικονομώντας σημαντικούς πόρους προς όφελος του Δήμου.
Το γεγονός αναδεικνύει ένα τεράστιο ζήτημα για τους δήμους καθώς από την μία το Δημόσιο κατέχει χιλιάδες αναξιοποίητα ακίνητα, από την άλλη οι δήμοι έχουν τεράστια ανάγκη εγκαταστάσεων και υποδομών. Ιδιαίτερη σημασία αποκτά το θέμα με το στεγαστικό την στιγμή που τρέχουν τα προγράμματα «Στέγη και Εργασία για Αστέγους» ή το πρόγραμμα «Κοινωνικής Αντιπαροχής» που υλοποιούνται μέσω των Δήμων, αλλά και το πρόγραμμα του Πράσινου Ταμείου για την αξιοποίηση ακινήτων.
Μικροί και ακριτικοί δήμοι ζητούν γιατρό και δάσκαλο αλλά δεν έχουν που να τους φιλοξενήσουν.
Παραδείγματα / περιπτώσεις
Μερικά παραδείγματα και στοιχεία που δείχνουν ότι η πρακτική της παραχώρησης δωρεάν χρήσης / κυριότητας δημόσιων ακινήτων προς δήμους ή άλλους φορείς εφαρμόζεται.
- Δήμος Καλαμάτας
Στον Νόμο 4607/2019 υπάρχει διάταξη που προβλέπει ότι παραχωρείται, χωρίς αντάλλαγμα, στον Δήμο Καλαμάτας, για 99 έτη, η χρήση, διαχείριση και εκμετάλλευση τμήματος δημόσιου ακινήτου (περί τα 44.491,87 τ.μ.).
Αυτό δεν είναι ακριβώς «μεταβίβαση ιδιοκτησίας», αλλά παραχώρηση μακροχρόνιας χρήσης χωρίς αντάλλαγμα, πράγμα που μοιάζει με αυτό που έγινε στην Ορεστιάδα. - Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων / ΤΑΧΔΙΚ
Στον νόμο 4484/2017 υπάρχει ρύθμιση που αναφέρει ότι παραχωρείται, χωρίς αντάλλαγμα, στο ΤΑΧΔΙΚ το 50% του δικαιώματος κυριότητας δημοσίου ακινήτου για την ανέγερση Δικαστικού Μεγάρου Έδεσσας. - Δήμος Κέρκυρας
Υπάρχει γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που αφορά παραχώρηση ακινήτου του Ελληνικού Δημοσίου προς τον Δήμο Κέρκυρας (το ακίνητο είχε απαλλοτριωθεί με παλαιότερη πράξη).
Η γνωμοδότηση, αποτελεί ένδειξη ότι τέτοιες πρακτικές έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. - Δήµος Ερµούπολης Σύρου
Παραχωρείται χωρίς αντάλλαγµα στο Δήµο Ερµούπολης Σύρου του Νοµού Κυκλάδων η κυριότητα τµηµάτων των δηµοσίων ακινήτων µε ΑΒΚ 78 και ΑΒΚ 17 του Γενικού Βιβλίου Καταγραφής του Αυτοτελούς Γραφείου Δηµόσιας Περιουσίας Σύρου (παλαιές αποθήκες Τελωνείου Σύρου). - Παραχωρείται χωρίς αντάλλαγµα στον Δήµο Νισύρου του Νοµού Δωδεκανήσου η κυριότητα του δηµοσίου ακινήτου µε ΑΒΚ 8 του Γενικού Βιβλίου Καταγραφής του Αυτοτελούς Γραφείου Δηµόσιας Περιουσίας του Νοµού Δωδεκανήσου, για την ενίσχυση της οικονοµικής ζωής και την ανάπτυξη του ακριτικού Δήµου.
- Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας → Δήμος Δίου-Ολύμπου
Η Περιφερειακή Επιτροπή αποφάσισε τη δωρεάν παραχώρηση της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» (συνολικής έκτασης 1.567,65 τ.μ.), που ανήκει στην Π.Ε. Πιερίας, προς τον Δήμο Δίου-Ολύμπου. - Δήμος Καλαμαριάς / ΕΤΑΔ
Ο Δήμος Καλαμαριάς έχει υποβάλει αίτημα προς την ΕΤΑΔ (εταιρεία διαχείρισης της δημόσιας περιουσίας) για δωρεάν παραχώρηση κατά χρήση τμήματος ακινήτου (ΑΚ 5541), για ανέγερση κτιρίου μεταστέγασης σχολείου (7ο Λύκειο). - Δήμος Αγιάς (Θεσσαλία)
Ένα έγγραφο «Σύμφωνη γνώμη 137 / 2020» αναφέρεται σε παραχώρηση της χρήσης ακινήτων από τον Δήμο προς την ΔΕΥΑ (Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης – Αποχέτευσης), στο πλαίσιο των διατάξεων του άρθρου 185 του Ν. 3463/2006.
Νομοθετικό / θεσμικό πλαίσιο
- Η παραχώρηση της κυριότητας δημοσίων ακινήτων ρυθμίζεται στο άρθρο 26 του νόμου 4484/2017, όπου προβλέπεται ότι η απόφαση παραχώρησης αποτελεί τίτλο μεταγραφής στο Υποθηκοφυλακείο / Κτηματολόγιο.
- Ο νόμος προβλέπει ότι η παραχώρηση κυριότητας μπορεί να ανακληθεί υπό προϋποθέσεις (π.χ. αλλαγή χρήσης, μη εκπλήρωση σκοπού).
- Υπάρχει διάταξη (άρθρο 4 του νόμου 4061/2012) που προβλέπει ότι μπορεί να παραχωρηθεί δωρεάν, κατά χρήση, ακίνητο έως 70 στρέμματα σε δήμο για τη δημιουργία λαχανόκηπων, αν ο δήμος δεν διαθέτει ακίνητα για τον σκοπό αυτόν.
- Επίσης, η δωρεάν παραχώρηση χρήσης ακινήτου (όχι κυριότητας) επιτρέπεται, υπό προϋποθέσεις, σε δήμους, περιφέρειες και άλλους δημόσιους φορείς (π.δ. 242/1996).
- Η διαδικασία για δωρεάν παραχώρηση ακινήτου κατά χρήση προς ΟΤΑ και άλλα νομικά πρόσωπα είναι πλέον ψηφιακά διαθέσιμη μέσω υπηρεσιών του Δημοσίου (gov.gr).
- Το άρθρο 185 του Ν. 3463/2006 προβλέπει τη δυνατότητα δωρεάν παραχώρησης κυριότητας ή χρήσης δημοτικών / κοινοτικών ακινήτων, υπό προϋποθέσεις.
- Το Π.Δ. 242/1996 ορίζει ότι η χρήση ακινήτου μπορεί να παραχωρηθεί δωρεάν μόνο σε δημόσιους φορείς (Δήμους, Περιφέρειες, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ) και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως να εξυπηρετείται άμεσα επείγουσα ανάγκη.
- Ο Νόμος 4555/2018 προβλέπει ότι με απόφαση δημοτικού συμβουλίου επιτρέπεται να παραχωρείται δωρεάν χρήση δημοτικών ακινήτων σε φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (Κοιν.Σ.Επ.) που δραστηριοποιούνται στον δήμο.
Η ιδιαίτερη περίπτωση των στρατοπέδων
Αξιοσημείωτη και ιδιαίτερη είναι η διεκδίκηση για παραχώρηση στρατοπέδων σε δήμους στην Ελλάδα:
- Πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά (Θεσσαλονίκη)
– Έχει υπογραφεί σύμβαση παραχώρησης κατά χρήση έκτασης 332.103,98 τ.μ. για 99 έτη από το ΤΕΘΑ στο Δήμο Παύλου Μελά.
– Η σύμβαση περιλάμβανε ότι μέρος των υποχρεώσεων του Δήμου έναντι του Δημοσίου (αναφορικά με διαμερίσματα κυριότητας του Δήμου) θα χρησιμοποιηθεί ως αντιστάθμισμα. - Στρατόπεδο «Ταξ. Δ» στον Δήμο Χανίων
– Ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι το στρατόπεδο παραχωρείται στον Δήμο Χανίων στο σύνολό του, με 52 στρέμματα να γίνονται «ιδιοκτησία των Χανιωτών». - Στρατόπεδο “Λουμάκη” και τμήμα του “Κιούση” — Δήμος Καρδίτσας
– Η Υπηρεσία Αξιοποίησης και Μετεγκατάστασης Στρατοπέδων (Υ.Α.Μ.Σ.) γνωμάτευσε υπέρ της κατά κυριότητα παραχώρησης στο Δήμο Καρδίτσας.
– Η έκταση του πρώην στρατοπέδου «Λουμάκη» είναι περίπου 50.516,05 τ.μ. - Στρατόπεδο Μαρκοπούλου — Δήμος Χανίων
– Υπήρξε δέσμευση παραχώρησης του στρατοπέδου Μαρκοπούλου στον Δήμο Χανίων, ως ικανοποίηση παλαιού αιτήματος της τοπικής κοινωνίας, σύμφωνα με ανακοινώσεις και δημοτικά δελτία τύπου. - Στρατόπεδο Ζωγραφάκη – Πλευράκη — Δήμος Μινώα Πεδιάδας (Κρήτη)
– Ο Δήμος διεκδικεί την παραχώρηση του στρατοπέδου, για να το μετατρέψει σε εκπαιδευτικό / πολιτιστικό χώρο, με την προϋπόθεση να απενταχθεί από τον επιχειρησιακό σχεδιασμό του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. - Στρατόπεδο Παπακυριαζή — Δήμος Κορδελιού-Ευόσμου
– Ο Δήμος έχει καταθέσει αίτημα για παραχώρηση 75 στρεμμάτων από το στρατόπεδο για τη μεταφορά δημοτικών υπηρεσιών και διανοίξεις δρόμων, βρίσκεται σε διαπραγμάτευση με το Υπουργείο Άμυνας. - Πρώην στρατόπεδο Κόδρα — Δήμος Καλαμαριάς
Έχει ψηφιστεί τροπολογία για παραχώρηση κατά χρήση του πρώην στρατοπέδου Κόδρα, έκτασης ~58 στρεμμάτων, προς τον Δήμο Καλαμαριάς.
Ο Δήμος έχει ζητήσει πλήρη κυριότητα ή 99ετή χρήση για τμήματα της έκτασης. - Δήμος Βοΐου – πρώην στρατόπεδο Κασομούλη / δημόσια κτήματα
Ο Δήμος Βοΐου έχει ζητήσει τη δωρεάν κατά κυριότητα παραχώρηση δύο δημόσιων κτημάτων (ΑΒΚ 24 & 25), που εντάσσονται στην περιοχή του πρώην στρατοπέδου Κασομούλη, για τουριστική / πολιτιστική χρήση. - Παραχώρηση του «Ασυρμάτου» — Δήμος Αγίου Δημητρίου
Ολοκληρώθηκαν διαδικασίες ώστε ο χώρος — έκτασης 32 στρεμμάτων — να παραχωρηθεί στον Δήμο Αγ. Δημητρίου για 30 έτη, μέσω της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας / ΕΤΑΔ.
Νομοθετικές / κανονιστικές προβλέψεις και πλαίσιο
– Σε μελέτη / διπλωματική εργασία για την επαναχρησιμοποίηση στρατοπέδων αναφέρεται ότι ο νόμος 2745/1999 προβλέπει ότι το 50 % των χώρων στρατοπέδων μπορεί να παραχωρείται για χρήση από τους δήμους ή το δημόσιο.
– Ο φορέας Υ.Α.Μ.Σ. (Υπηρεσία Αξιοποίησης και Μετεγκατάστασης Στρατοπέδων) παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία γνωμοδότησης προς το ΤΕΘΑ για παραχωρήσεις.
πηγή: myota
