Ο ΚΟΣΜΑΣ Ν ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ - ΑΡΚΑΔΙΑΣ
Ο Κοσμάς είναι ένα όμορφο χωριό, που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό μέρος της Κυνουρίας - Αρκαδίας, χτισμένο σε υψόμετρο 1150 μ. σε μία καταπράσινη και κατάφυτη από έλατα περιοχή του Πάρνωνα, στην οποία μάλιστα βρίσκεται και το δεύτερο σε μέγεθος καστανοδάσος της Ευρώπης.
Είναι ένα παλαιό χωριό και σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία που υπάρχουν, η ονομασία Κοσμάς αναφέρεται για πρώτη φορά το 1592.
Εικάζεται ότι στο μέρος αυτό βρισκόταν κάποτε η αρχαία Σελινούς.
Σύμφωνα με μαρτυρίες σημερινών κατοίκων, το παλαιό χωριό βρισκόταν στην τοποθεσία του Αϊ Γιώργη, στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η ομώνυμη εκκλησία (προς μεριά Παλαιοχωρίου).
Επίσης αναφέρεται ότι οι κάτοικοι του χωριού έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 21. Το 1944 κάηκε από τους Γερμανούς, και στον εμφύλιο λεηλατήθηκε, αλλά στην πορεία όμως ανασυγκροτήθηκε και πάλι, όπου χτίστηκαν σχεδόν εξ αρχής όλα τα όμορφα πέτρινα σπίτια του. Τα παλαιά χρόνια οι ασχολίες των κατοίκων ήταν κατά κύριο λόγο η κτηνοτροφία, η υλοτομία και το εμπόριο.
Τα σημερινά χρόνια οι κάτοικοι ασχολούνται, εκτός απ' την κτηνοτροφία, κυρίως με τον τουρισμό, αφού υπάρχουν στο χωριό αρκετοί ξενώνες και ξενοδοχεία καθώς και εστιατόρια - ταβέρνες, όπως και καφενεία.
Μάλιστα το κτίριο - καφενείο, που φαίνεται στο βάθος της τρίτης εικόνας, χρονολογείται από το 1829. Την πλατεία εκτός από τα όμορφα πλατάνια (8 συνολικά), που φυτεύτηκαν το 1883, κοσμεί και η παλαιά εκκλησία, μεταβυζαντινών χρόνων, των Αγίων Αναργύρων (Κοσμάς και Δαμιανός, εξ' ου και η ονομασία του χωριού), που το όμορφο καμπαναριό της χτίστηκε το 1908.
Πίσω της ακριβώς βρίσκονται και οι τρεις βρύσες απ' τις οποίες ρέει άφθονο το νερό (βλ. δεύτερη εικόνα) που φθάνει έως εκεί από διάφορες πηγές του χωριού και της περιοχής, που βρίσκονται πιο ψηλά. .
Επίσης στο τελευταίο άκρο του, βρίσκεται και το όμορφο - τεράστιο κτίριο, που στεγάζει σήμερα το λαογραφικό Μουσείο του χωριού καθώς και τη Βιβλιοθήκη.
Στην απογραφή του 1920 είχαν καταγραφεί 738 κάτοικοι, ενώ στην προτελευταία, του 2011, ο αριθμός τους ανερχόταν σε 356.
Στις μέρες μας το Χειμώνα οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού ανέρχονται σε 35 περίπου, αφού οι κτηνοτροφικές οικογένειες, τους χειμερινούς μήνες το εγκαταλείπουν, προκειμένου να ξεχειμάσουν σε περιοχές του Γεράκι, Βρονταμά και Μυρτιάς Λακωνίας. Ένεκα του λόγου αυτού, θυμάμαι, όταν υπηρετούσα ως Δ/ντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λακωνίας, είχαμε συνεχώς διενέξεις με την αντίστοιχη Δ/νση της Αρκαδίας, για την τοποθέτηση και μετακίνηση του δασκάλου, αφού οι μαθητές του χειμερινούς μήνες έπρεπε να φοιτήσουν σε σχολεία της Λακωνίας, ενώ τους υπόλοιπους στον Κοσμά, που υπάγετο στην Α/θμια Εκπ/ση Αρκαδίας που ήταν υποχρεωμένη να τους διαθέσει το δάσκαλο-δασκάλα . Το καλοκαίρι οι κάτοικοι του χωριού αυξάνονται θεαματικά, αφού εκτός των ντόπιων που μεταβαίνουν εκεί για παραθερισμό, προστίθενται και πολλοί ακόμη τουρίστες όπως και επισκέπτες.
Εντύπωση προκαλεί το επώνυμο αρκετών κατοίκων του, όπως : Ρόρρης, Τζοβάνης, Ματσίνης, Κρόκος κτλ, που παραπέμπουν σε ονόματα Ιταλικής προέλευσης!
Καλό είναι για όσους δεν έχουν γνωρίσει το υπέροχο αυτό χωριό, που μάλιστα έχει χαρακτηριστεί και παραδοσιακός οικισμός, να αποφασίσουν κάποια στιγμή να το πράξουν, αφού μπορούν ταυτόχρονα το ταξίδι αυτό να το συνδυάσουν με μία επίσκεψή τους στην κοντινή Μονή της 'Ελωνας ή στο Παλαιοχώρι και Άγιο Βασίλειο ή ακόμη και στο Λεωνίδιο, που είμαι σίγουρος ότι η επίσκεψη αυτή όπως και η διαδρομή, θα τους μείνουν αλησμόνητα!
