Eλαιοκομία: Με το «αριστερό» ξεκινά η συγκομιδή της ελιάς

Εργάτες γης, ρευστότητα, myData και δάκος συνθέτουν το «κοκτέιλ» των προβλημάτων που απειλούν τους παραγωγούς

Αντιμέτωποι με μία σειρά από εξωπαραγωγικούς παράγοντες έρχονται οι ελαιοκαλλιεργητές με το «καλημέρα» της έναρξης της συγκομιδής στη χώρα μας. Σε μια χρονιά κατά την οποία, σε γενικές γραμμές, ο καιρός ήταν σύμμαχος, οι ελαιοπαραγωγοί καλούνται να υπερβούν σημαντικά εμπόδια, όπως η έλλειψη εργατών γης και η αποθάρρυνση όσων δουλεύουν στα χωράφια να παραμείνουν στη χώρα μας, τα ψηφιακά δελτία αποστολής ελαιοκάρπου, που εφαρμόζονται για πρώτη φορά από 1ης Οκτωβρίου, η χαμηλή έως μηδενική ρευστότητα λόγω της αδυναμίας πληρωμών των επιδοτήσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και η προβληματική διαδικασία δακοκτονίας – κυρίως στην Κρήτη.

Εν τω μεταξύ, στην πρώτη δημοπρασία της νέας ελαιοκομικής χρονιάς προχώρησε ο Αγροτικός Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Αγίων Αποστόλων Λακωνίας για πώληση ελαιολάδου με τιμή εκκίνησης 7,5 ευρώ ανά κιλό, για 22 τόνους στις δεξαμενές και τελική τιμή 7,85 ευρώ.

Εργάτες γης

Όπως φαίνεται και από δημοσιεύματα που έχουν ενταθεί τον τελευταίο καιρό, από τη μια πλευρά, το κράτος εντατικοποιεί τους ελέγχους για αδήλωτη εργασία και τη χρήση εργοσήμων, με αποτέλεσμα να πέφτουν βαριά πρόστιμα που πλήττουν καίρια τους παραγωγούς. Από την άλλη, ακόμη και όσοι αγρότες ακολουθούν τη νόμιμη διαδικασία –πληρώνοντας εργόσημα– βλέπουν προβλήματα στην απόδοση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων, αφού καταγγέλλεται ότι εργάτες γης που απασχολούνται νόμιμα δεν φαίνονται καταχωρισμένοι στον ΕΦΚΑ.

Όπως δηλώνει στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Παγγαίου, Γρηγόρης Γρουζίδης, «την προηγούμενη εβδομάδα ήρθε μεικτό κλιμάκιο του ΕΦΚΑ και πραγματοποίησε επιτόπιους ελέγχους σε αγροτεμάχια και συσκευαστήρια. Αυτό έγινε για πρώτη φορά και με ανορθόδοξο τρόπο. Βεβαιώνανε παραβάσεις, ενώ οι παραγωγοί δεν ήταν ενημερωμένοι ότι έπρεπε να αναγράφουν σε πινάκιο το προσωπικό που εργάζεται στο χωράφι τους. Ο έλεγχος γινόταν ακόμα και με drone».

Και προσθέτει: «Δεν μπορεί ο παραγωγός να έχει πινάκιο. Δεν είναι στεγαζόμενος χώρος. Εδώ δουλεύουμε με το εργόσημο. Η φύση του επαγγέλματος είναι τέτοια, τον εργάτη τον θέλουμε για εποχική εργασία – όχι δώδεκα μήνες τον χρόνο. Επίσης, πολλές φορές αναγκαζόμαστε και παίρνουμε εργάτες χωρίς εργόσημο, γιατί βρισκόμαστε υπό πίεση να ολοκληρώσουμε τη συγκομιδή. Οι μισοί δεν θέλουν εργόσημο. Γιατί να πληρώνει τη νύφη ο παραγωγός; Ας κάνει η πολιτεία τη διαδικασία για μετάκληση νόμιμων εργατών από άλλες χώρες και μετά να γίνουν κανονικά έλεγχοι».

Μόλις τελειώσει η συγκομιδή της πράσινης ελιάς στην περιοχή, οι εκπρόσωποι των παραγωγών, όπως μάς λέει ο κ. Γρουζίδης, θα επιδιώξουν συνάντηση με την υπουργό Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, στην Αθήνα, για να της θέσουν τα προβλήματα.

Πάντως, σε όλη τη χώρα, η κατάσταση επιδεινώνεται από την αβεβαιότητα γύρω από τους μετακλητούς εργάτες γης, καθώς η λήξη της προθεσμίας χωρίς παράταση απειλεί να αφήσει τα χωράφια χωρίς εργατικά χέρια, τη στιγμή που η συγκομιδή της μαύρης ελιάς ξεκινά και σε περίπου έναν μήνα θα βρίσκεται στο αποκορύφωμά της.

Η ουσία είναι ότι οι παραγωγοί βρίσκονται «στριμωγμένοι» ανάμεσα στην ανάγκη να τρέξει η συγκομιδή για να μη χαθεί το προϊόν και στις ασφυκτικές γραφειοκρατικές και ασφαλιστικές απαιτήσεις, που δεν συνοδεύονται πάντα από διαφάνεια ή αποτελεσματικότητα, καθώς και στην έλλειψη επικοινωνίας, κυρίως, από τον ΕΦΚΑ.

Από πλευράς μεταρρυθμίσεων στον τομέα της μεταναστευτικής πολιτικής, η κυβέρνηση φαίνεται είτε να μην μπορεί είτε να μη θέλει να επιλύσει το πρόβλημα της προσέλκυσης εργατικών χεριών, σε αντίθεση με χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Στις 2-3 προσπάθειες που έγιναν τα τελευταία χρόνια, δεν υπήρξε επί του πρακτέου καμία βελτίωση της κατάστασης και ο αριθμός των διαθέσιμων εργατικών χεριών μειώνεται κάθε χρόνο, αυξάνοντας εκθετικά το κόστος ανά εργατοώρα για τους αγρότες-διαχειριστές αγροτικών εκμεταλλεύσεων.

Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Θάνος Πλεύρης, υποσχέθηκε πριν από λίγες μέρες άλλη μία μεταρρύθμιση και αλλαγή στον Κώδικα Μετανάστευσης, αυτήν τη φορά με έμφαση στη νομιμοποίηση των εργατών γης που είναι απαραίτητοι για τις αγροτικές εργασίες. Εξάλλου, συνάντηση ενημέρωσης πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2025 μεταξύ του γενικού γραμματέα Μεταναστευτικής Πολιτικής, Μάνου Λογοθέτη, και μελών του Ενιαίου Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας.

Το θέμα συζήτησης ήταν οι διαδικασίες μετάκλησης εργατών γης από τρίτες χώρες. Ο κ. Λογοθέτης παρουσίασε τον σχεδιασμό του υπουργείου και το αποτέλεσμα που επιδιώκει να πετύχει ο νέος Κώδικας Μετανάστευσης, ο οποίος πρόκειται να αναρτηθεί για διαβούλευση στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

Από την πλευρά τους, οι αγρότες της Ιεράπετρας ξεκαθάρισαν ότι δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια για πειράματα, καθώς το κόστος από όλη αυτή την παθογένεια έχει ήδη βαρύνει υπέρμετρα τους αγρότες. «Οι αγρότες πρέπει να διαθέτουν έγκαιρα το απαραίτητο εργατικό προσωπικό για την παραγωγική διαδικασία», τόνισαν και πρόσθεσαν: «Σε αντίθετη περίπτωση, είναι βέβαιο ότι τα περιθώρια στενεύουν και η φετινή καλλιεργητική περίοδος προμηνύεται πολύ δύσκολη με αυτές τις συνθήκες».

Ρευστότητα

Κάθε χρόνο, συνήθως, όλα τα καλλιεργητικά έξοδα των ελαιοπαραγωγών εξοφλούνται προς το τέλος Οκτωβρίου, όταν εισπράττουν την προκαταβολή από τη βασική ενίσχυση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Φέτος, αυτό δεν θα συμβεί, όπως επανέλαβαν ουκ ολίγες φορές τις τελευταίες μέρες επίσημα κυβερνητικά χείλη και επιβεβαιώθηκε και από τον μεταβατικό πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ, Γιάννη Καββαδά.

Ο λόγος είναι ότι τα προηγούμενα έξι χρόνια οι προκαταβολές φαίνεται ότι δίνονταν από τον Οργανισμό χωρίς πραγματικούς ελέγχους – ή τουλάχιστον έτσι αποδεικνύεται εκ των υστέρων, με βάση τα όσα διαμηνύει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και όσα ακούγονται στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής. Πλέον, με εντολή και σαφές action plan από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι πληρωμές των επιδοτήσεων δεν προβλέπεται να γίνουν προτού ολοκληρωθούν οι διασταυρωτικοί έλεγχοι.

Σε συνδυασμό, λοιπόν, με το γεγονός ότι παρατείνεται η προθεσμία για την αποσφαλμάτωση των δηλώσεων ΟΣΔΕ του 2025 σε σχέση με το πεδίο δήλωσης του ΑΤΑΚ έως τις 20 Οκτωβρίου, οι πληρωμές των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων για τους Έλληνες αγρότες (σ.σ. Βασική Ενίσχυση κ.λπ.) μετατίθενται για το τέλος του 2025. Αυτό σημαίνει για τους ελαιοπαραγωγούς καθυστέρηση τουλάχιστον δύο μηνών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υπόλοιπη αλυσίδα (καταστήματα εφοδίων, μεροκάματα εργατών γης) και την τοπική κοινωνία.

Δακοκτονία

Να προχωρήσουν μόνοι τους οι παραγωγοί σε επεμβάσεις με δολωματικούς ψεκασμούς για την καταπολέμηση του δάκου παροτρύνει με ανακοίνωσή της η Περιφέρεια Κρήτης. Ο διαγωνισμός προμήθειας φυτοπροστατευτικών προϊόντων για τη δακοκτονία στην Κρήτη καθυστερεί λόγω ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, με αποτέλεσμα την έλλειψη εντομοκτόνων στις περιφερειακές ενότητες. Τα αποθέματα έχουν εξαντληθεί, ενώ οι προσπάθειες της περιφέρειας για εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων δεν απέδωσαν. Έτσι, ανακοινώθηκε η αδυναμία συνέχισης των δολωματικών ψεκασμών, παρότι οι πληθυσμοί του δάκου παραμένουν υψηλοί και ήδη προκαλούν σοβαρές προσβολές στον ελαιόκαρπο.

Οι ελαιοπαραγωγοί καλούνται να προστατεύσουν την παραγωγή τους με εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά προϊόντα και συμβουλή ειδικών. Η περιφέρεια θα συνεχίσει την παρακολούθηση του εντόμου και θα ζητήσει εξαίρεση των Κρητικών παραγωγών από την εισφορά δακοκτονίας.

Ελαιοκομικό Μητρώο

Για έναν χρόνο μετά αναβάλλεται η εφαρμογή του Ελαιοκομικού Μητρώου στη χώρα μας. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, η υποχρεωτική εφαρμογή των Δηλώσεων Συγκομιδής Ελαιοκάρπου, που είχε θεσπιστεί με την ΥΑ 77979/21-3-2025 (ΦΕΚ Β’ 1749), μετατίθεται για την επόμενη ελαιοκομική περίοδο, με έναρξη από την 1η Οκτωβρίου 2026.

Η υποχρέωση υποβολής δηλώσεων απορρέει από την κοινοτική νομοθεσία και τον εθνικό νόμο 5035/2023 (άρθρο 49), με στόχο την προστασία της παραγωγικής και εμπορικής αλυσίδας, την αποτροπή αθέμιτων πρακτικών και τη διασφάλιση της ποιότητας και ασφάλειας του ελαιολάδου.

Κατά την πιλοτική εφαρμογή του μέτρου, σε αρκετές περιφερειακές ενότητες «προέκυψαν τεχνικά ζητήματα στην ενημέρωση του Ελαιοκομικού Μητρώου», όπως αναφέρει ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιάννης Ανδριανός. Για τον λόγο αυτόν, το ΥΠΑΑΤ αποφάσισε τη μετάθεση της υποχρεωτικότητας, για την οποία σύντομα θα εκδοθεί σχετική υπουργική απόφαση.

Παρά την παράταση, το ΥΠΑΑΤ συνιστά στους παραγωγούς, τους ιδιοκτήτες και τους μισθωτές ελαιοκτημάτων να απευθύνονται από τώρα στις τοπικές Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης, ώστε να ενημερώνουν το μητρώο τους και να είναι έτοιμοι για την ορθή και έγκαιρη υποβολή Δηλώσεων Συγκομιδής από τον Οκτώβριο του 2026.

Ψηφιακά δελτία αποστολής

Αντίθετα με το Ελαιοκομικό Μητρώο, που αναβλήθηκε, η υποχρέωση των ελαιοπαραγωγών να εκδίδουν ψηφιακά δελτία αποστολής ελαιοκάρπου για τη μετακίνηση από το χωράφι προς το ελαιοτριβείο εφαρμόζεται κανονικά από την 1η Οκτωβρίου του 2025. Ήδη, η διάταξη αυτή, που προέρχεται από την ΑΑΔΕ, είχε πάρει εξάμηνη αναβολή, οπότε –τουλάχιστον μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές– δεν υπήρξε νεότερη ανακοίνωση για περαιτέρω μεταβατική περίοδο.

Η ΑΑΔΕ είναι διατεθειμένη, βεβαίως, σε πρώτη φάση να μην ξεκινήσει άμεσα τους επιτόπιους ελέγχους, αλλά οι παραγωγοί ήδη έχουν αναστατωθεί, διότι σε πολλές περιπτώσεις είτε δεν ξέρουν πώς να εκδίδουν επιτόπου ψηφιακά δελτία αποστολής, είτε στους απομακρυσμένους ελαιώνες δεν υπάρχει κάλυψη δικτύου για να συνδέονται με το myData.

Καλή η παραγωγή ελιάς στη Λάρισα

Συγκρατημένη αισιοδοξία υπάρχει για τη φετινή παραγωγή των ελιών στις ελαιοπαραγωγικές περιοχές του Νομού Λάρισας. Παραγωγοί από τον Δήμο Τεμπών, όπου χτυπά η καρδιά της ελαιοκομίας, υποστηρίζουν πως παρά το πρόβλημα της λειψυδρίας που αντιμετώπιζαν κατάφεραν να βρουν λύσεις και να αναπτυχθεί χωρίς να ζαρώσει ο καρπός. Η συγκεκριμένη περίοδος είναι πολύ κρίσιμη για όσους παράγουν πράσινη ελιά, ενώ με ιδιαίτερη χαρά δέχθηκαν τις βροχές της εβδομάδας. Ο Γιώργος Πολύμερος, επίτιμος πρόεδρος της Ομάδας Ελαιοπαραγωγών Πουρναρίου, αισιοδοξεί πως η φετινή παραγωγή θα ξεπεράσει τους 500 τόνους στην περιοχή, που είναι ένας καλός –συγκριτικά με τα δεδομένα άλλων εποχών– αριθμός. Στο θέμα της άρδευσης, έγινε καλή διαχείριση από την πλευρά των παραγωγών. Οι τοπικοί ελαιοπαραγωγοί εμφανίζονται προβληματισμένοι, καθώς αυτήν τη στιγμή οι έμποροι παίρνουν με ανοιχτές τιμές τις βρώσιμες ελιές, με αποτέλεσμα να πηγαίνουν την παραγωγή τους στα ελαιοτριβεία για λάδι, ευελπιστώντας σε καλύτερες τιμές με τη διανομή που κάνουν πόρτα-πόρτα!

ΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ: Αλεξανδρής Πέτρος Αργυρίου Γιώργος Ρούστας Γιώργος

πηγή: ypaithros